Asplenium (Nestvaren)

De Asplenium nidus wordt ook wel Nestvaren of Vogelnestvaren genoemd. De soortnaam Nidus betekent in het oud Grieks letterlijk “nest”. Ze heeft deze bijnaam gekregen door de groeiwijze. De bladeren groeien vanuit het midden van de plant en vormen een soort nestje.

Van oorsprong is ze afkomstig uit tropische gebieden, maar ze doet het ook prima als kamerplant. Vanwege de afkomst is het zaak om aandacht te besteden aan de luchtvochtigheid. Daarnaast zijn er nog andere eisen op gebied van de verzorging die je allen hier kunt lezen.

Asplenium verzorging

Standplaats en licht

De Asplenium houdt van licht. Geef haar dan ook een standplaats waar ze lekker veel daglicht krijgt. Een plek in de schaduw is echt af te raden. De bladeren worden dan geel en de plant gaat slap hangen. Een lichte standplaats is dus aan te raden, maar pas op met direct zonlicht. Directe zon is vrij heet, zeker achter glas. Dit kan zorgen voor verbranding van het blad. Je ziet deze schade in de vorm van bruine, zwarte of gele vlekken op het blad. Een beetje zon in de ochtend of namiddag / avond is overigens prima. Dan is de zon niet zo sterk als in de middag.

Een standplaats bij het raam is het beste, want daar is het meeste licht. Afhankelijk van de locatie van het raam moet je de Asplenium een aantal meter bij het raam vandaan zetten. Dit zorgt ervoor dat de zon niet op de plant terecht komt:

• Raam op het zuiden: ongeveer 4 meter bij het raam vandaan.
• Raam op het westen of oosten: ongeveer 2 meter.
• Raam op het noorden: dicht bij het raam.

Standplaats en temperatuur

Van oorsprong groeit de Asplenium in tropische gebieden met een hoge temperatuur. Deze plant houdt dan ook van warmte. Zorg ervoor dat de temperatuur nooit onder de 10 °C graden komt. Dit mag overigens enkel sporadisch gebeuren, bijvoorbeeld in de nacht. Normaal gesproken zou de temperatuur altijd boven de 18 °C moeten liggen, wat gelukkig in de meeste woonkamers normaal is.

De maximumtemperatuur voor de Nestvaren ligt rond de 30 °C, alhoewel dit niet is aan te raden. De reden dat dit wordt afgeraden is omdat deze temperatuur enkel op een niet natuurlijke manier kan worden bereikt, namelijk door het aandraaien van de kachel. De temperatuur mag dan goed zijn, een kachel produceert zeer droge lucht die schadelijk is voor de Asplenium. Daarover hieronder meer.

Asplenium houdt van luchtvochtigheid

In de natuurlijke habitat van de Asplenium is de luchtvochtigheid zeer hoog. Zo hoog zelfs, dat veel planten binnen deze familie geen “echte” wortels hebben. Ze hebben enkel luchtwortels die water uit de lucht halen. Dat kunnen ze doen omdat de luchtvochtigheid zeer hoog is. Hier is dat wel anders. Zeker als de kachel aan staat kan de luchtvochtigheid sterk dalen. Dat zorgt voor allerlei problemen bij de Asplenium. Bruine bladeren, of bruine randen aan de bladeren, is een teken van te lage luchtvochtigheid. In een ernstig geval kunnen er zelfs inkepingen in de bladeren ontstaan of kunnen de bladeren gaan rimpelen.

Dit wil je natuurlijk voorkomen. Er zijn gelukkig tal van manieren om de luchtvochtigheid (plaatselijk) te verhogen. We zetten een aantal bekende manieren op een rijtje:

• De makkelijkste manier: benevel de bladeren van de Asplenium met een plantenspuit totdat ze helemaal nat zijn. Doe dit meerdere keren per week voor het gewenste effect.
• Gebruik een luchtbevochtiger. Dat is een apparaatje die water verdampt en in de lucht verspreidt. Het is zaak je hiervoor goed in te lezen: er zijn hele goedkope en hele dure op de markt.
• Ook kun je jouw Asplenium dichtbij andere tropische planten. Deze planten, net zoals de Asplenium, verdampen vocht. Doordat je ze bij elkaar zet creëer je als het ware een microklimaat met een hoge luchtvochtigheid. Ze profiteren dus van elkaars verdamping. Geschikte planten voor dit systeem zijn bijvoorbeeld een Calathea, Bananenplant of Dieffenbachia.
• Zet de Nestvaren in de badkamer. Daar is de luchtvochtigheid vaak hoog. Ook is de hogere temperatuur geen probleem voor deze plant. Zorg wel dat ze voldoende daglicht krijgt (soms een probleem in de badkamer).

Asplenium water geven

De Asplenium is een echte diva als het aankomt op water geven. Ze stel behoorlijk wat eisen. Als je deze kent is het goed te doen, maar ze heeft dus wel een handleiding:

1. Geef het liefste regenwater. De reden? In kraanwater zit vaak kalk en de Asplenium houdt hier niet van.
2. Zorg dat het water op kamertemperatuur is. Geef nooit koud water aan jouw Asplenium. Te koud water kan zorgen voor een schok. Dit principe kennen we bijvoorbeeld ook van de Maranta.
3. Asplenium water geven doe je op de potgrond, nooit in het midden van de plant zelf.

Nu je weet hoe je water moet geven, hoe veel water geef je dan? Het beste is om de potgrond altijd licht vochtig te houden. Dat betekent dat de grond nooit helemaal mag uitdrogen (gebeurt in de natuurlijke habitat ook niet) en ook nooit drijfnat mag zijn. Het beste is om dan ook tweemaal per week een scheutje water te geven in plaats van eenmaal per week een flinke plas.

De Asplenium geeft feedback over de hoeveelheid water die ze krijgt. Bruine vlekken op de bladeren is een teken van te veel water. Daarnaast zijn gele bladeren een teken van een te lange periode van te veel water, daarover hieronder meer.

Voorkom wortelrot

Wortelrot kan een probleem zijn bij de Nestvaren als je te lang te veel water geeft. Water blijft dan rondom de wortels staan wat er voor zorgt dat ze gaan rotten. Ze zijn dit simpelweg niet gewend. Je kunt dit gemakkelijk voorkomen door te zorgen voor drainage. Boor gaten in de bodem van de pot zodat er nooit water rondom de wortels blijft staan.

Bij het water geven kan er dus water uit de onderkant van de pot komen. Zet de Asplenium dan ook op een schotel om te voorkomen dat water op het meubilair of de vloer terecht komt.

Asplenium verpotten

Verpotten van deze planten is ongeveer iedere 3 jaar nodig. Ze groeien niet heel snel. Verplanten van een Asplenium doe je het liefste in het voorjaar. Wellicht ken je die tip wel van andere kamerplanten. De reden hiervoor is dat de plant in het voorjaar veel energie heeft en het daglicht een stuk sterker is dan in het najaar. Bij het verpotten treedt er altijd iets van beschadiging op en zo kan de plant er makkelijker van herstellen.

Ook bij de nieuwe pot moet je zorgen voor gaten in de bodem om drainage te creëren. Gebruik ook altijd verse potgrond zodat de Asplenium weer een tijdje vooruit kan.

Nestvaren snoeien

In principe hoef je de Asplenium niet te snoeien. Ze groeit namelijk niet op een stam, zoals bijvoorbeeld een Yucca, die te groot kan worden. Het enige wat je zou kunnen doen op gebied van snoeien is de lelijke bladeren wegsnoeien. Lelijke bladeren kunnen ontstaan door een te lage luchtvochtigheid of simpelweg oud blad dat dood gaat.

Mocht je de Asplenium te groot vinden worden, dan kun je er voor kiezen om wat grote bladeren weg te snoeien. Snoei een blad altijd zo dicht mogelijk bij de basis van de plant weg.

Plantenvoeding

De Asplenium als kamerplant staat in een pot en is dus volledig afhankelijk van de voedingsstoffen die ze daar kan vinden. Geef haar maandelijks een beetje plantenvoeding, het liefst een organische variant. Lees altijd goed de instructies op de verpakking. Overvoeden van een plant is schadelijk omdat dit de wortels aantast.

Asplenium in het wild en groeiwijze

De Asplenium nidus is onderdeel van de streepvarenfamilie (Aspleniaceae). Over het algemeen zijn dit planten die zich niet graag als kamerplant laten houden. De groeiwijze in de natuurlijke habitat is simpelweg te verschillend van de groeiwijze in een po met aarde. Varens groeien namelijk vaak als epifyt.

Epifyten groeien op andere planten, meestal grote bomen, zonder daar hun voedingsstoffen aan te onttrekken. Ze hebben dan ook wortels die hun voedingsstoffen uit de lucht en ophopend vuil op het boomschors kunnen onttrekken. Andere bekende planten die in het wild als epifyt groeien zijn bijvoorbeeld de Philodendron en de Monstera.

Een duidelijke uitzondering binnen de streepvarenfamilie is de Asplenium nidus. Ook deze plant groeit in het wild op dezelfde manier, maar ze laat zich wat makkelijker houden als kamerplant. Tegelijkertijd is ze nog wel vrij kieskeurig als het om de verzorging gaat. Ze kan in een pot met aarde staan, in tegenstelling tot haar broertjes en zusjes, maar als het om de luchtvochtigheid gaat is ze net zo veeleisend. Als je dit goed doet kun je als nog jaren plezier van de Asplenium nidus als kamerplant hebben.

Blad Asplenium nidus

Net zoals andere soorten binnen de familie, heeft ook de Asplenium nidus sporen aan de onderzijde van het blad. Hoe die precies georganiseerd zijn verschilt per soort, maar het idee is hetzelfde. Bij de Nestvaren liggen ze horizontaal over het blad en beslaan zo’n beetje de volledige oppervlakte aan de onderkant. Door de horizontale strepen wordt deze plant dan ook Streepvaren genoemd.

Deze sporen zijn verantwoordelijk voor de voortplanting van deze planten. Ze worden rijp en verspreiden zich vervolgens over de directe omgeving van de plant. Als de condities goed genoeg zijn op de plek van landing, groeien daar uiteindelijk weer nieuwe exemplaren.

Asplenium soorten

Enkele bekende Asplenium soorten die we kennen als kamerplant:

• Asplenium parvati
• Asplenium antiquum
• Asplenium crispy wave
• Asplenium scolopendrium

Veel gestelde vragen en problemen

Is de Asplenium giftig voor katten?

De Asplenium is niet giftig voor de kat. Je kunt deze plant dus veilig in huis halen als je katten hebt. We schrijven hier specifiek over katten, maar de plant is tevens niet giftig voor honden, knaagdieren of andere huisdieren. Daarnaast levert de Nestvaren ook geen gevaar op voor mensen. De meeste vragen over giftige planten worden gesteld over katten omdat die dieren het vaakst de neiging hebben om aan planten te knabbelen. Een andere niet giftige en veilige plant voor katten is bijvoorbeeld de Graslelie (Chlorophytum).

Krijgt de Asplenium bruine bladeren?

Bruine bladeren zijn een teken van te droge lucht. Nestvarens zijn liefhebbers van een hoge luchtvochtigheid en er ontstaan allerlei problemen als ze dit niet krijgen. Bruine bladeren of bruine randen aan het blad zijn één van de duidelijkste signalen die hier op duiden. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je kunt doen om dit te voorkomen. Lees de tips op deze pagina.

Kan deze plant buiten staan?

Dat kan, maar de Asplenium nidus is niet winterhard. Ze kan dus enkel buiten staan in de lente en zomer. Geef haar een beschutte standplaats met wat directe zon in de ochtend.

Kun je de Asplenium stekken?

Nee, je kunt de Asplenium niet stekken zoals je van andere kamerplanten gewend bent. Deze plant laat zich niet vermenigvuldigen door bijvoorbeeld bladstekken. De manier van vermeerderen in de natuur is via de sporen op de onderkant van het blad. Als die rijp zijn kun je daar nieuwe planten uit laten groeien.

De Asplenium bladeren worden geel?

Bij gele bladeren kunnen er twee dingen aan de hand zijn:

1. Te weinig licht. Een standplaats met te veel schaduw zorgt voor gele bladeren. Je kunt dit herkennen aan een gele gloed over het volledige blad. Deze planten houden van veel licht, maar pas op met te veel direct zonlicht.
2. Wortelrot. Dit ontstaat als het water niet uit de pot weg kan lopen en dus bij de wortels blijft staan. Je herkent dit doordat er eerst gele vlekken op de bladeren ontstaan die later volledig geel worden. Vervang de natte potgrond en boor gaten in de bodem van de pot om dit probleem in de toekomst te voorkomen.

Hoe groot wordt een Nestvaren?

De maximale grootte van een Nestvaren varieert per soort, maar kan zo’n 140 centimeter bedragen. Bij die hoogte is de plant ongeveer 90 centimeter breed. Deze plant is dus bijna net zo breed als dat ze lang is. Dat komt natuurlijk doordat de brede bladeren vanuit het midden uit elkaar vallen, wat haar de bijnaam “Nestvaren” heeft opgeleverd.

Is de Asplenium luchtzuiverend?

Deze planten kunnen goed de lucht zuiveren. Dat maakt ze geschikt voor bijvoorbeeld de slaapkamer. Dit geldt ook voor de Strelitzia met haar grote bladeren.

Asplenium samenvatting