De wereld kent een breed scala aan allerlei cactus soorten. De woestijnplant staat er natuurlijk om bekend dat er geen omkijken voor nodig is: cactus soorten hebben nauwelijks verzorging nodig, men hoeft ze nauwelijks water te geven en ze gaan jarenlang mee. Door het grote aantal verschillende soorten cactussen – van groot tot klein en van stoer tot schattig – is er vast wel een prikplant die past bij jouw in de woonkamer! Natuurlijk hebben alle cactus soorten een ding gemeen: ze prikken allemaal.
Hoeveel soorten cactussen zijn er?
Er is een gigantisch assortiment aan cactussen of als je het eigenlijk juist wilt zeggen: cacti. Hoeveel soorten cactussen zijn er? Naar schatting zijn er op de wereld wel zo’n 1600 verschillende soorten. Sommige cactussen groeten uit tot wel 15 meter, je kent vast de vakantiefoto’s wel van mensen in de Amerikaanse staten als Arizona of Nevada die er voor staan. Maar er zijn ook kleine cactus soorten die slechts 2 tot 5 centimeter worden, perfect voor op de koffietafel.
Vaak denkt men bij cactussen aan droogte, maar dat is slechts gedeeltelijk waar: er zijn genoeg cactus types die voorkomen in een gematigd klimaat zoals het zuiden van Canada. Deze cactus soorten zijn winterhard en kunnen ook in Nederland aarden (met genoeg bescherming tegen vocht).
De meeste cactussen groeien in woestijnen en op de uitgestrekte steppen, maar sommige komen ook voor in tropische condities. Dankzij hun dikke bladeren, vettig waslaagje en huidmondjes die het kan sluiten, is een dergelijke prikkelplant enorm hittebestendig en hebben de meeste cactus soorten slechts eens per maand een beetje regen nodig.
Soorten cactus overzicht
Er zijn veel verschillende cactus soorten en namen. De bekendste soorten cactussen zijn onder andere de spiraalcactus, de cowboycactus en de koraalcactus. Hieronder worden deze, en de minder bekende soorten, verder uitgelicht.
Rotskoraal
De koraalcactus – ook wel rotskoraal of Rhipsalis – dankt haar naam aan de gelijkenis met koraal. De groene lange en sierlijke stemmetjes en stengeltjes hangen als koraal uit de cactus. Dit is eigenlijk de enige cactussoort die ook in het tropische Afrika, Madagascar en Sri Lanka voorkomt en niet alleen in beide Amerika’s.
De Cowboycactus
De cowboycactus – Euphorbia ingens – lijkt echt op een cactusplant zoals iedereen die zich voorstelt. De cactus kan enkele meters hoog worden. Officieel is deze ‘cactus’ eigenlijk niet eens een cactus, hoewel het enorm veel erop lijkt. De plant is onderdeel van de Wolfsmelkfamilie, maar iedereen zal je de cowboycactus verkopen als cactus. Een bekende soort in deze familie is de Euphorbia tirucalli.
Spiraalcactus
De spiraalcactus heeft haar naam te danken aan de manier waarop de prikplant zich omhoog draait. Oorspronkelijk groeit de spiraalcactus voornamelijk op de hoogtes van 500 tot 2000 meter boven de zeespiegel in Bolivia en Argentinië, maar inmiddels staat deze prikkelige plant ook vaak in westerse woonkamers.
Soorten cactus voor in huis
In Nederlandse tuincentra en -winkels kun je vooral cactussen uit het wat kleinere segment vinden.
De Lidcactus
Een plant met vrij dunne bladeren, lijkt echter niet echt op een doorsnee cactusplant en maar weinig mensen in Nederland zullen de Lidcactus dan ook herkennen als cactus. De Lidcactus kan zelfs in de bloei staan. Als de plant wat groter is gaan de bladeren hangen. Lees verder over de Lidcactus.
Schijfcactus
De schijfcactus is een andere zeer bekende woestijnplant in Nederlandse woonkamers. De Opuntia, zoals de plant officieel heet, heeft platte, prikkellige bladeren en kan zelfs bloeien. Omdat de vruchten van de cactusplant (in sommige gevallen eetbaar) lijken op vijgen, noemt men de schijfcactus ook wel vijgcactus. De vijgcactus groeit in het wild soms tot wel 30 meter hoge struiken, maar je kunt rustig een schijf van jouw cactus verwijderen als deze te groot wordt. Pas wel op voor de stekels. Wist je dat deze cactussoort in Australië een ecologische ramp veroorzaakte?
Zebracactus
Ongetwijfeld ken je de zebracactus, te herkennen aan de zebra-achtige strepen. De zebracactus of in wetenschappelijke termen – Haworthia fasciata, blijft altijd klein – hoger dan 20 centimeter zal het plantje niet worden. Niet te verwarren met de Alocasia Zebrina, die ook wel Zebraplant wordt genoemd.
Schoonmoedersstoel
Deze prikbol met een ietwat ludieke en schoonmoeder-onvriendelijke naam komt veel voor in woonkamers. De bolvormige steppeplant heeft scherpe prikkels en kan in sommige gevallen wel ruim een meter hoog worden. Toch zal dit niet gebeuren in jouw woonkamer: in Nederland is te weinig zon voor de werkelijke groei van de Echinocactus Grusonii.
Barrel cactus
Als laatste bespreken we hier de barrel cactus. De verschillende bladeren groeien kriskras op elkaar dus het heeft een hele originele vorm. Wist je dat zodra deze ronde prikkelbladeren zo’n half jaartje oud zijn dat je ze af kan breken en kunt stekken?
Kleine cactus soorten
De laatste jaren zijn mini cactussen enorm populair. Een kleine cactusplant cadeau is net iets leuker dan een bos bloemen: de bloemen gaan slecht een week of twee mee, maar een mini-cactus staat – zelfs als je er niets aan doet, minimaal een half jaar rustig te glanzen.
Denk bijvoorbeeld aan de Liliputana: een cactusje dat soms maar 10 tot 12 millimeter in diameter wordt. In het wild groeit het plantje tussen stenen en rotsen in Brazilië en Uruguay. De woestijnplant kan extreem goed tegen water – zelfs na langere periodes van droogte kan een beetje water het weer doen herleven.
Mexicaanse cactus soorten
Het cactusland is natuurlijk Mexico. Het is dan ook geen verrassing dat op de Mexicaanse vlag niet alleen een Mexicaanse adelaar te zien is en een ratelslang, maar ook een cactus.
Een van de meest interessante cactussen in Mexico is de ‘nopales’, de Spaanse bewoording voor de opuntia, hierboven ook besproken. Deze soort is zelfs eetbaar. De plant wordt tussen de twee en vijf meter hoog en zitten – uiteraard – helemaal onder de prikkels. Het verhaal gaat dat de inheemse bevolkingsgroepen 9000 jaar geleden al deze cactussen verbouwden en aten. De prikkelige peer die groeit aan de ‘nopales’ wordt gebruikt gewoon als vrucht om te eten of voor drankjes met cactussmaak.
Zeldzame cactus soorten
Er bestaan enorm bijzondere cactus soorten. Zo is er de zeldzame Selenicereus wittii die ook wel maanbloem wordt genoemd. Deze plant komt oorspronkelijk uit het Amazonegebied en werd wereldnieuws toen in 2021 de plant in het Verenigd Koninkrijk tot bloei kwam: met zonsondergang begon de bloei en tegen zonsopgang was de bloei alweer voorbij. Dat ging gepaard met eerst een heerlijke geur die twee uur later omsloeg in een ranzige geur.
Veelgestelde vragen over cactus soorten
Kunnen cactus soorten bloeien?
Cactussen kunnen prachtig bloeien en hebben vaak felle kleuren. Cactussen bloeien vooral in de lente, maar uiteraard kan dat per soort verschillen. In het wild kunnen cactussen ook (soms eetbare) vruchten dragen, maar dat gebeurd in Nederlandse woonkamers nauwelijks. Wil je de bloei in je cactus? Koop dan speciale cactusvoeding en in het voorjaar ben je de man. Kijk ook eens naar deze verzameling bloeiende vetplanten.
Hoe lang kan een cactus soort blijven leven?
Een cactus kan wel 300 jaar oud worden, dat is natuurlijk een zeldzaamheid en de cactusplant in jouw vensterbank zal dat vrijwel zeker niet halen. Vaak is bij ons de neiging om een dergelijke prikkelplant eerder teveel dan te weinig water te geven en dus gaan cactussen in Nederland vaak dood om een teveel aan water: de grond waarin de cactus staat is te vochtig en de wortels gaan rotten. Om de levensduur te verlengen kun je een cactus vaak stekken.
