Over het algemeen is iedereen dol op kleur in de tuin. Dit kun je makkelijk bereiken door bloembollen te planten. De meeste moeten bij bloembollen meteen denken aan paasbloemen zoals krokussen en narcissen. Deze bloeien alleen in het voorjaar. De herfsttijloos is een in het najaar bloeiende plant die op de krokus lijkt. Zo kun je van de mooie bloemen genieten in zowel het voorjaar als het najaar. We gaan je alles vertellen over de herfsttijloos.
De colchicum
De colchicum staat bij ons beter bekend als de herfsttijloos. De colchicum familie bestaat uit wel 104 verschillende soorten. De meeste hiervan zijn kruisingen. In de oude literatuur werd de colchicum al de tijdlooze genoemd. Deze naam heeft hij te danken aan de verschillen in bloeiperiode en de ontwikkeling van de plant. De bloem komt tegelijkertijd met het blad of het blad komt pas na de bloem.
De bloem van de herfsttijloos lijkt op de krokus. Vandaar dat de herfsttijloos wordt beschouwd als de in het najaar bloeiende plant die op de krokus lijkt. Beide zijn het bloembollen en lijken ze op krokussen, maar hebben toch verschillen onderling.
Bloembollen in de tuin
Als we het over bloembollen hebben, denken we vaak aan paasbloemen zoals narcissen en krokussen. Deze bloeien altijd in het voorjaar, rond Pasen. Vandaar ook de naam paasbloemen. Er zijn ook minder bekende paasbloemen die in het voorjaar bloeien. Deze bloembollen moet je eind van het jaar al planten, zodat ze in het voorjaar kunnen bloeien.
Maar ook niet alle bloembollen bloeien in dezelfde periode. Zo bloeit de herfsttijloos dan in het najaar, de chionodoxa in het voorjaar en de scilla peruviana weer in de vroege zomer. Dit zorgt er wel voor dat je in bijna elk seizoen van het jaar bloembollen in de tuin kunt planten en kunt genieten van de mooie bloemen die de chionodoxa, de scilla peruviana of andere soorten bloembollen groeit.
De herfsttijloos
De herfsttijloos is een bijzondere plant. In tegenstelling tot andere planten verschijnen bij de herfsttijloos eerst de bloemen en daarna groeien pas de bladeren. Hij ontwikkelt in de herfst een ondergrondse knol en 1 of meerdere bloemen. De bloem ontvouwt zich boven de grond en vouwt open met zes roze lila bloemdekbladen. Dit is dan ook waarom hij zo op een krokus lijkt!
De bladeren van de bloem zijn los van elkaar en niet vergroeid, maar naar beneden toe zijn ze vergroeid tot een dunne lange kroonbuis tot aan de knol in de grond. De bloem heeft 6 meeldraden die in de kroonbuis zijn ingeplant. Onder in deze kroonbuis zit het vruchtbeginsel. Op de bol en aan de onderkant van de kroonbuis bevinden zich schubben. Na bestuiving en bevruchting zal het vruchtbeginsel uitgroeien tot een vrucht waar de zaden zich in bevinden.
Planten en verzorging van de herfsttijloos
De knollen van de herfsttijloos plant je van half augustus tot half september. Ze houden van een zonnige tot beschaduwde plek en zitten het liefst in een humusrijk, vochtige en matig voedselrijke grond. Je kunt ze het beste planten tussen een bodembedekker. De bodembedekker zal de slanke stelen van de bloemen kunnen helpen ondersteunen. Zo zullen ze er niet vies en omgevallen uitzien na een flinke regenbui en blijven ze mooi rechtop staan.
In het najaar zullen de bloemen zonder bladeren ontstaan. Pas in het voorjaar zullen de bladeren groeien, net als de vruchten waar de zaden in zitten. Zodra de zaden rijp zijn, zullen de bladeren afsterven. Haal de bladeren van de herfsttijloos ook pas weg als ze geheel verdord zijn.
Ze kunnen ook gebruikt worden als droogbloeier. Dit houdt in dat de knol geen water opneemt en niet groeit als hij bloeit. Je kunt de knol dan ook gewoon voor het raam leggen en na de bloei plant je hem in de tuin. Zo kan hij weer nieuwe reserves op doen voor de volgende bloei. Bij aanhoudende droogte in het voorjaar moet je wel zorgen dat hij voldoende water krijgt.
Verschil met een krokus
De herfsttijloos en de krokus lijken dus erg op elkaar. Toch zijn er aanzienlijke verschillen tussen de twee bloemen. Zo hebben krokussen bijvoorbeeld maar 3 meeldraden en de herfsttijloos heeft er 6. Ook groeit de herfsttijloos in het najaar en krokussen in het voorjaar. Een krokus groeit in het voorjaar vanuit een bloembol en heeft een stevig plompe stengel en lange bladeren. Ook zal hij in het voorjaar gaan bloeien.
De herfsttijloos groeit eerst de bloemen en later pas de bladeren. Een krokus groeit eerst de bladeren en gaat daarna bloeien. Dit is dan ook een groot onderscheid tussen deze twee planten die zo op elkaar lijken. Toch onderscheid je ze het meest door hun bloeiperiode. Ook plant je een herfsttijloos aan het eind van de zomer en een krokus kun je wel tot half december planten.
Herfsttijloos giftig
In alle delen van de plant zit een bijtende stof wat een vluchtig zuur is. Dit maakt de herfsttijloos een giftige plant. Voor kleine dieren kan het zuur meteen giftig zijn en kunnen er aan sterven. Voor mensen zal een hoge dosis pas de dood als gevolg kunnen hebben, maar een lagere dosis kan voor heftige buikpijn zorgen.
Vroeger werd de werkzame stof van de herfsttijloos verwerkt tot verschillende medicijnen. Zo werd het gebruikt tegen geelzucht en in de middeleeuwen zou het ook bescherming geboden hebben tegen de pest en kiespijn. Tegenwoordig kan de stof soms nog gebruikt worden om ontstekingen te remmen, zoals een ontsteking door jicht. Zo werd het bijvoorbeeld door een Zuid-Afrikaanse stam medicinaal verwerkt tot een zalf die gebruikt kon worden voor pijnlijke oren.
Er wordt aangeraden om hier niet zelf mee aan de slag te gaan, maar altijd advies aan een professional te vragen voordat je een plant medicinaal gebruikt. Als het namelijk niet op de juiste manier en in de juiste verhouding verwerkt wordt, kan het nadelige effecten hebben op je lichaam en kun je er erg ziek van worden. Kijk hier dan ook altijd mee uit!
