Sanseveria

De Sanseveria plant groeit oorspronkelijk in grote, warme gebieden in het Zuiden en Westen van Afrika. In de zinderende hitte en lange droge periodes overleeft deze plant moeiteloos. De Sanseveria is een ijzersterke plant en misschien daarom wel zo populair. Hij overleeft, ook in onze huis- en slaapkamers, met gemak.

Voluit heet deze plant Sansevieria Trifasciata. De naam is een verwijzing naar de Italiaanse Prins die kwam uit het plaatsje San Severo. Dat ligt aan de westkust van Italië, ongeveer te hoogte van Rome

Iedereen kent de plant dus als Sanseveria, maar officieel is de naam in 2017 gewijzigd. Na DNA onderzoek bleek de plant binnen het geslacht Dracaena te vallen. De botanische naam is gebleven, aldus nu officieel Dracaena Trifasciata.

Zoals gezegd is de Sanseveria een sterke plant die niet veel eisen stelt aan de verzorging. Het wordt dan ook vaak de ideale studentenplant genoemd. De zaken waar je op dient te letten met de verzorging, zoals voeding en potgrond, lees je op deze pagina.

Groeiwijze Sanseveria

De plant maakt nieuwe bladeren aan vanuit ondergrondse scheuten, zoals te zien op de foto hieronder. De bladeren van deze plant staan dicht bij elkaar, zijn langwerpig en lopen in een punt af aan de bovenkant. Daaraan dankt deze plant zijn bijnaam, die vooral in België veel wordt gebruikt: Vrouwentongen of Wijventongen. Vanwege de scherpe tong die vrouwen vaak bezitten. In Engelstalige landen heeft de plant juist weer de bijnaam Snake Plant.

De meeste Saneveria soorten hebben dus een smal blad wat in een punt eindigt. Er zijn ook enkele soorten die juist weer hele brede en laagblijvende bladeren hebben. Dit is bijvoorbeeld de Sansevieria Masoniana, die vanwege de groei van het blad de bijnaam “Whale Fin plant” heeft. En alhoewel de meeste soorten groot worden, zitten er ook kleintjes tussen zoals de Sansevieria Hahnii.

De kleur van het blad varieert per soort, maar bijna alle soorten hebben een licht grijs/groen streeppatroon over de breedte van het blad. Hoe groot de bladeren worden hangt af van de soort en de verzorging. Sommige bladeren kunnen tot wel anderhalve meter hoog worden! De bladeren zijn groenblijvend en de plant zal in de winter dan ook niet uitvallen.

=> Op zoek naar kleur? Bekijk dan eens deze leuke kleine kamerplant.

Hoe snel groeit een Sanseveria eigenlijk? Dat hangt van een aantal zaken af. Zoals je hieronder kunt lezen overleeft deze plant prima onder vele omstandigheden. Overleven kan de plant met minder water en op een meer schaduwrijke plek, maar dat betekent wel dat de plant minder snel zal groeien. Hoe beter je hem verzorgt, hoe sneller en mooier hij zal groeien.

Sanseveria luchtzuiverend

Deze plant groeit dus van origine in zeer droge gebieden. Om daar te overleven heeft de Sanseveria een speciaal mechanisme: Crassulacean Acid Metabolisme (CAM). Het heet zo omdat het voor het eerst werd ontdekt bij de Crassula, een vetplant. De plant haalt koolzuur binnen door de huidmondjes, maar die gaan enkel open in de nacht. Dan is het namelijk niet zo heet en droog als overdag. Hiermee voorkomt een plant onnodige verdamping van vocht.

Het koolzuur dat de plant binnenhaalt wordt omgezet in zuurstof. Dat scheidt de plant weer af. Omdat dit proces van zuurstof verspreiden in de nacht gebeurt, wordt deze plant door veel mensen gezien als de ideale plant voor op de slaapkamer.

Daarbij filtert de Sanseveria de lucht. De NASA ontdekte dat de plant giftige stoffen uit de lucht kan verwijderen. Technisch gezien een luchtzuiverende plant, maar helaas gaat dit proces zo langzaam dat het geen merkbaar verschil gaat maken in een woning. Je zou dan zeer veel Sanseveria’s moeten neerzetten. Natuurlijk is dat geen staf, maar je kunt het ook afwisselen met andere luchtzuiverende planten zoals de Peperomia plant.

Sanseveria verzorging

Standplaats

Veel kamerplanten die nu populair zijn komen uit tropische gebieden waar ze veel indirect zonlicht zien. Dat is erg lastig na te bootsen in onze woningen. De Sanseveria maakt het daarentegen niet uit of hij in de zon of in de schaduw staat.

=> Een andere leuke plant die in de schaduw kan staan is de Macodes Petola.

Overigens wordt hij wel het mooiste als hij een beetje zonlicht krijgt. Dat vindt de plant het fijnst en komt terug in de kleur van het blad. Deze zijn dan lichter en voller. Dit is vooral aan te raden bij kleurrijke soorten zoals de Sansevieria Laurentii. Zet je de plant verder weg van het raam, dus meer in de schaduw, dan worden de bladeren wat donkerder. Beiden is prima, maar echt volledig in het donker is niet aan te raden. Iedere plant, hoe sterk ook, heeft licht nodig.

Kies je voor een standplaats waar de Sanseveria de hele dag zon krijgt? Dat is prima, maar dan moet je hem er wel even aan laten wennen. In het tuincentrum zag deze plant waarschijnlijk geen direct zonlicht. Zet hem de eerste dagen steeds een uurtje bij het raam en bouw dat langzaam op. Na een paar weken kun je hem gewoon lekker de hele dag in de zon laten staan.

Houd tot slot rekening met de tocht. Geen enkele plant houdt hiervan. Een Sanseveria kan er tegen, maar het zal zeker niet tegen goed komen aan de groei als hij de hele dag op de tocht staat.

Snoeien

Een Sanseveria hoef je niet te snoeien. Sterker nog, het kan helemaal niet. Deze plant groeit anders dan andere kamerplanten en heeft geen ranken of stengels die je in kunt korten. Het zijn enkel de bladeren die rechtstreeks uit de grond komen.

Snoeien zal niet snel nodig zijn omdat de plant zeer langzaam groeit. Vind je hem toch te groot worden? Knip dan de bladeren niet af. Ze zullen nooit meer mooi dichtgroeien zoals ze waren. Als je de plant echt kleiner wilt hebben kun je de hoogste bladeren verwijderen. Snij deze af, zo dicht mogelijk bij de grond.

Als je een blad toch afsnoeit groeit deze nooit meer aan. Je blijft dan zitten met een rafelrand. Bij lichtkleurige soorten, zoals de Sansevieria Moonshine, is dat misschien niet heel erg, maar meestal is het niet mooi.

Daarnaast snoeit deze plant zichzelf. Als het blad te lang wordt sterft deze af en valt op ten duur uit de plant. Mochten er dode bladeren in de plant zitten kun je die natuurlijk ook zelf weghalen. Dat is sneller.

Temperatuur

Wat betreft de temperatuur zal deze plant niet veel eisen stellen. Hij kan prima wat kouder of wat warmer staan. Natuurlijk zal de groei het mooiste zijn als de plant het naar zijn zin heeft. Ideaal is tussen de 20 en 25 graden. Gelukkig komt dit precies overeen met de temperatuur die we normaal gesproken “kamertemperatuur” noemen. Als je de Sanseveria in de woonkamer hebt staan hoef je dus verder nergens rekening mee te houden.

Eventueel kan een probleem optreden als de plant op kantoor wordt gehouden. Als daar langere tijd geen mensen zijn (bijvoorbeeld tijdens vakanties), kan de temperatuur in het gebouw flink afnemen. De Sanseveria houdt niet van langere periodes onder de 16 graden. Iets om rekening mee te houden.

Water geven

Water geven is en blijft het lastigste onderdeel in het onderhoud van kamerplanten. Veel planten gaan dood doordat ze teveel en te vaak water geven. Alhoewel de Sanseveria ijzersterk is, ook deze plant zal doodgaan als je hem te veel water geeft. Als je dit voor een te lange periode doet zullen de bladeren zacht worden en wortelrot optreden. Uiteindelijk gaat de plant hier aan dood.

Maar dat is dan ook vrijwel de enige manier om de Sanseveria dood te krijgen! De plant kan makkelijk een langere periode zonder water. Graag zelfs. De grond moet eerst mooi opgedroogd zijn voordat je opnieuw water geeft. Hoe vaak dat is, hangt af van het seizoen.

In de winter gebruikt de plant vrij weinig water. Het kan dan zomaar 6 weken duren voordat de grond is uitgedroogd. In de zomer is het warmer en zit de plant in de groeifase. Dan verbruikt een Sanseveria meer water. Meestal zul je dan iedere 2 weken, of als het erg warm is iedere week, water moeten geven.

Dus je weet nu wanneer je water moet geven, maar hoeveel geef je dan? Dat is een beetje afhankelijk van de afmeting van de pot en de standplaats. Hoe groter de pot, en hoe meer licht de plant krijgt, hoe meer water je geeft. Bij een kleine Sanseveria in de schaduw geef je dus maar een klein scheutje.

Luchtvochtigheid en sproeien

Veel kamerplanten moet je regelmatig benevelen met een plantenspuit voor een hogere luchtvochtigheid. Dit is bijvoorbeeld van toepassing bij de populaire Calathea’s. Van oorsprong groeit de Sanseveria in zeer droge en warme gebieden. In deze gebieden is de luchtvochtigheid laag. Daarom hoef je bij de verzorging van de Sanseveria als kamerplant niet te zorgen voor een hogere luchtvochtigheid.

Je kunt er toch voor kiezen om de plant wekelijks te besproeien met de plantenspuit. Door de bladeren helemaal nat te maken help je namelijk veel voorkomende aandoeningen, zoals wolluis en spint, te voorkomen. Daarnaast krijgt stof geen kans om op de bladeren te blijven liggen. Dit is beter voor de plant en verhoogt de sierwaarde. De bladeren blijven immers mooi en glanzend!

Zet je plantenspuit op nevelstand en zorg ervoor dat alle bladeren helemaal nat zijn. Het water moet er net niet afdruipen. Kies overigens wel een moment dat de zon niet op de plant staat. Als de bladeren nat zijn, en de zon schijnt hier direct op, kunnen de bladeren verschroeien.

Welke potgrond voor de Sanseveria plant

Deze plant stelt niet veel eisen aan de soort potgrond waar je hem in plaatst. In een normale potgrond voor kamerplanten zal jouw plant prima groeien. Mocht je de keuze hebben, dan is een potgrond voor cactussen eigenlijk nog iets beter. Die grond laat beter vocht door en komt dichter in de buurt bij de grond waar een Sanseveria in de natuurlijke omgeving in staat. Droge gebieden waar ook cactussen groeien.

Vetpotten

De Sanseveria is een sterke plant. Dat geldt ook voor zijn wortels. Deze sterke wortels kunnen nogal wat druk op een pot veroorzaken. Die kan zelfs zo hoog worden dat een stenen pot hiervan kan breken! Het is dan ook belangrijk om hem niet te lang in zijn huidige pot te laten staan.

Hoe vaak je jouw Sanseveria moet verplanten is afhankelijk van de groeisnelheid. Die groeisnelheid is weer afhankelijk van de hoeveelheid licht die de plant krijgt. Staat jouw plant op een lichte standplaats? Verpot dan iedere 2 jaar. Staat jouw plant in de schaduw? Dan kun je wel 3 a 4 jaar wachten met het verpotten.

Sowieso is het goed om de plant direct na aankoop te verpotten. De kweekpot is vaak al te krap. Door over te potten naar een mooie, nieuwe pot, geef je jouw Sanseveria een goede start. De verse potgrond bevat de nodige voedingsstoffen en de wortels hebben weer de ruimte om te groeien.

Hoe groot moet de nieuwe pot dan zijn? De pot moet een stuk groter zijn, maar niet veel te groot. Een vuistregel is ongeveer 20% groter dan de vorige. Gebruik altijd nieuwe potgrond en druk deze licht aan rondom de wortels. Niet te hard aanduwen!

Je hoeft geen rekening te houden met het materiaal van de pot. Kunststof en steen zijn beiden goed. Belangrijker is dat er onderin de pot een gat zit. Op de bodem leg je een laag hydrokorrels neer. Zo kan overtollig water uit de pot wegstromen en wordt de aarde niet drassig. Dit is belangrijk omdat er anders wortelrot kan optreden.

Bemesten

Net zoals iedere andere plant heeft ook de Sanseveria voedingsstoffen nodig om te kunnen groeien. Veel daarvan kan uit de aarde worden gehaald, maar omdat de plant in een pot staat is die voeding een keer op. Dan is het belangrijk om bij te mesten.

De behoefte voor voeding ligt bij een Sanseveria een stuk lager dan bij andere kamerplanten. Dat komt omdat het een langzame groeier is. Het beste is sowieso om enkel in de lente en zomer bij te voeden. Dan zit de plant in de groeifase en is voeding nodig. Kies het liefste een voeding voor cactussen of vetplanten. Mocht die niet voorhanden zijn is een normale kamerplantenvoeding ook goed.

Een normale kamerplantenvoeding is dus in principe geschikt voor Sanseveria’s, maar je moet dan echt een stuk minder geven dan op het etiket staat. Doseer ongeveer 25% van de aangegeven hoeveelheid. Meer gaat de plant niet gebruiken en zorgt enkel voor een overschot aan voedingsstoffen in de aarde. Gezien deze de pot niet uitkunnen zal dit schade toebrengen aan de wortels. Gebruik je voeding voor cactussen of vetplanten? Die voeding is al aangepast op de Sanseveria omdat die net zo weinig voeding gebruikt als een cactus.

De bloeiende Sanseveria

Wel eens een Sanseveria in bloei gezien? Het komt in onze woningen niet vaak voor, maar het kan wel. Als de omstandigheden perfect zijn, zoals de temperatuur en hoeveelheid licht, kan de Sanseveria je belonen met een bloem.

De bloeiwijze is erg bijzonder. Het zijn kleine, lichtgroene bloemetjes op stengels die vaak langer zijn dan het blad zelf. Als het donker is kunnen deze bloemen zeer sterk geuren. Deze geur wordt omschreven als zoete en aanwezige. Hieronder op de foto zie je zo’n bloem.

De Sanseveria is giftig

Is de Sanseveria giftig voor katten, honden en andere dieren? Ja, helaas wel. Zowel in de bladeren als in de wortels zit een stofje wat giftig is bij inname. Dit stofje heeft saponine en zit in de plant als afweermechanisme om niet gegeten te worden. Niet doen dus! Het kan problemen veroorzaken aan je maag en darmen.

Heb je huisdieren of kleine kinderen rondlopen? Haal deze plant dan maar niet in huis. Gelukkig zijn er nog vele alternatieven die niet giftig zijn, zoals de Pannenkoekenplant (Chinese Money Plant).

Veel gestelde vragen en problemen

Mijn plant heeft bladluis

Bladluizen zijn kleine, vaak groene, beestjes die leven van het sap van een plant. Ze zitten op de jonge uitgroei van een plant want daar gaan de meeste sappen naar toe. Dit zuigen ze op. Daarom krult vaak het blad van een plant waar luizen op zitten.

Een Sanseveria heeft stevige bladeren. Het voordeel daarvan is dat je de bladluis er zo af kan spuiten met een tuinslang. Controleer een paar dagen later of je ze echt allemaal weg zijn en herhaal desnoods het proces.

De bladeren zijn zacht en slap

Deze plant staat bekend om de stevige bladeren die mooi rechtop staan. Het kan voorkomen dat het blad slap hangt. Heeft jouw Sanseveria slappe bladeren? Controleer dan of deze ook zacht aanvoelen. Meestal is de onderkant van de bladeren zacht geworden. Daardoor gaat het blad hangen.

Is dit het geval? Dan moet je meteen in actie komen. Bij zachte bladeren zijn de wortels van de plant aan het rotten. Dit komt meestal door een te lange periode van natte aarde. De kluit kan hier niet tegen. Haal de plant uit de pot en haal de rottende delen weg. Deze zijn zacht geworden en in elkaar “gesmolten” tot een soort drap. De goede wortels zijn nog herkenbaar.

Als je de plant wilt redden moet je enkel de goede wortels overhouden en de plant daarna in droge aarde terugzetten. Ook de oorzaak van het rotten moet worden aangepakt. Waarschijnlijk gaf je te veel water of kon het water niet uit de pot weglopen. Zorg dan ook altijd voor een drainage gat onderin de pot.

Kan een Sanseveria buiten staan?

Deze sterke plant kan in principe prima buiten staan, maar hij zal er niet mooier op worden. Het beste is om hem te houden als kamerplant. Mocht je hem echt graag in de tuin of op het balkon willen zetten, houd dan rekening met een aantal punten.

In de zomermaanden moet je de kluit licht vochtig houden. Zeker in de zon kan het vrij warm worden en verbruikt de plant veel water. In de winter is er kans op vorst. Dan moet je de kluit juist droog houden. Als de wortels nat zijn, en het gaat vriezen, kunnen deze stukvriezen. Het is ook niet erg om de plant in de winter geen water te geven. De Sanseveria is dan in ruststand en zal toch geen water verbruiken.

Voor andere kamerplanten is buiten staan een minder groot probleem, bijvoorbeeld voor de Chlorophytum (Graslelie).

Het blad verkleurd

Je hebt deze plant misschien wel gekocht vanwege het leuke patroon op de bladeren. Dan wil je natuurlijk niet dat deze verkleurd! Een verkleuring van de bladeren heeft bijna altijd met de hoeveelheid licht te maken.

Hoe meer licht de plant krijgt, hoe lichter het blad wordt. En andersom: hoe donkerder hij staat, hoe donkerder het blad wordt. Je kunt hier dus een beetje mee experimenteren, maar zet de Sanseveria nooit op een plek waar nooit daglicht komt.

De Sanseveria bladeren krullen

Soms komt het voor dat het blad van de Sanseveria krult. De bladeren vouwen dan als het ware naar binnen toe, en worden een soort kokertje. Dit is een teken dat de plant voor langere tijd te droog heeft gestaan.

Het klopt dat deze plant weinig water nodig heeft, maar te weinig is niet goed. Zeker als deze een lichte standplaats heeft kan hij nogal wat water verbruiken. Veel meer als in de schaduw.

Dompel de plant even goed onder en benevel de bladeren met een plantenspuit. Dit zou het proces van het krullen moeten omkeren. Let er wel op dat er geen water in de pot blijft staan.

De plant wordt de groot, wat moet ik doen?

Vind je jouw Sanseveria te groot worden? Dan kun je de hoogste bladeren verwijderen. Snij ze zo dicht mogelijk bij de grond af. Gebruik hiervoor altijd een schone schaar. Je gaat een flinke snijwond maken en met een vieze schaar bestaat de kans op infecties aan de plant.

Je kunt de bladeren uit laten groeien tot nieuwe planten. Lees hoe je de Sanseveria kunt stekken.

Bruine bladeren

Heeft jouw Sanseveria bruine vlekken, punten of randen aan het blad? Dat is vaak een teken van te veel water. Het is belangrijk het water geven af te stemmen op de standplaats: hoe donkerder de standplaats, hoe minder water. Lees bovenaan deze pagina de juiste manier van water geven.

Daarbij is het belangrijk dat overtollig water niet in de pot blijft staan. Zorg dan ook altijd voor een drainage gat onderin de pot.

Is Sanseveria een groenblijvende plant?

Een Sanseveria is groenblijvend. De plant zal in de winter dus niet het blad verliezen.

Het blad verschrompelt en krimpt

Het blad van de Sanseveria hoort mooi glad en recht te zijn. Als de bladeren gaan rimpelen en lijken te krimpen gaat er iets niet goed. Hoogstwaarschijnlijk heeft de plant voor een langere periode te weinig water gehad.

Zeker, het is een plant die wel een poosje zonder water kan, maar ook deze plant heeft uiteindelijk water nodig. Hierboven bij de verzorgingstips lees je hoe vaak en hoeveel water je moet geven om jouw plant gelukkig te houden. Dan zal uiteindelijk ook het verschrompelde blad weer mooi worden.

Samenvatting