Philodendron

De Philodendron is al voor generaties lang een veel geziene gast in onze woon- en slaapkamers. En niet zonder reden! Het plantengeslacht Philodendron omvat honderden prachtige soorten bladplanten. Veel daarvan zijn geschikt als kamerplant. Hun bladeren zijn meestal groot, groen en glanzend en daarmee voeg je een beetje tropisch oerwoud toe aan je huis. Overigens zijn er ook soorten gekleurde bladeren, zoals roze en oranje, maar daarover later meer.

De verzorging van Philodendrons is vrij eenvoudig. Het is simpelweg zaak op de signalen van de plant letten en daar op in te spelen. Wat die signalen zijn lees je op deze pagina. Ook passen deze planten zich gemakkelijk aan nieuwe omstandigheden aan. Al met al dus de perfecte beginnersplant, maar tegelijkertijd nog zeer interessant voor de gevorderde plantenliefhebber.

Philodendron oorsprong en achtergrond

Philodendron is een groot plantengeslacht wat valt binnen de familie Araceae. Van oorsprong zijn de planten afkomstig uit Zuid-Amerika. Daar gedijen ze in de regenwouden onder tropische omstandigheden. Dat betekent warmte en een hoge luchtvochtigheid. In deze tropische regenwouden wordt de hars van de plant gebruikt door bijen om hun nest te maken. Ook is bekend dat de bladeren worden gegeten door Venezolaanse rode brulapen. Dit is apart gezien de bladeren calciumoxalaat kristallen bevatten en dus giftig zijn voor de meeste dieren

De eerste Philodendron werd in 1644 geregistreerd. Sindsdien zijn er vele soorten bijgekomen. Er zijn meerdere bronnen die het aantal soorten bijhouden, ieder met een eigen aantal, maar het zijn er in ieder geval honderden.

De naam voor dit plantengeslacht is een samenstelling van twee Griekse woorden: “philo” betekent liefde en “dendron” betekent boom. De plant die van bomen houdt dus. Helemaal in lijn met de originele habitat. Er zijn binnen het geslacht weer soorten te onderscheiden. Zo is een grote soort de Philodendron Scandens. Scandens betekent klimmer. Klimmende boomliefhebber dus.

Philodendron groeiwijze

De wortels

Philodendrons vallen dus binnen de plantenfamilie Araceae. In tegenstelling tot andere geslachten binnen deze familie heeft het geslacht Philodendron zeer uiteenlopende groeimethoden. Deze groeiwijze is afhankelijk van de omstandigheden in de omgeving. Binnen ditzelfde geslacht kan de plant epifytisch, hemi-epifytisch of aards zijn:

• Epifytisch betekent dat een organisme groeit op een oppervlakte van een plant, zoals een boom. De voedingsstoffen haalt de epifyt dan uit de lucht, regen en het vuil wat op de boom terecht komt. Het is dus geen parasiet op de boom.
• Hemi-epifytisch betekent dat een organisme begint als epifyt, maar tijdens de groei wortels maakt die naar beneden rijken. Zodra de grond bereikt is zal de plant aarden en voedingsstoffen aan de bodem onttrekken.
• Daarnaast zijn er nog Philodendrons die hun hele levensloop hun wortels in de aarde hebben.

De groeiwijze is dus afhankelijk van de omstandigheden. Zo is een Philodendron als epifyt soms erg creatief als het aankomt op voedingsstoffen. Deze soorten hebben extraflorale nectarklieren. Dit zijn nectarklieren die niet in een bloem zitten, maar in dit geval tussen de wortels. Deze nectar trekt mieren aan die hun nest tussen de wortels maken. De Philodendron haalt zo weer voedingsstoffen uit het mierennest. Tegelijkertijd biedt het mierennest bescherming tegen andere insecten die anders de plant zouden kunnen eten.

Luchtwortels

Een Philodendrons kan twee soorten wortels hebben: “normale” wortels en luchtwortels. De luchtwortels hebben een dubbel doel. Ten eerste zijn ze er voor om de plant aan een oppervlakte, zoals een boom, te kunnen hechten. Dit type is vaak kort en hebben soms een harig laagje. Ten tweede kan de plant hiermee water en voedingsstoffen verzamelen. Deze luchtwortels zijn vaak langer en glad.

Met deze luchtwortels kun je trouwens een Philodendron stekken.

De bladeren

De meeste Philodendron soorten hebben grote en indrukwekkende bladeren. Vaak zijn de bladeren gelobd: insnijdingen vanaf de randen die niet verder gaan dan de helft van het blad. Soms zijn de bladeren wat dieper ingesneden. De vorm van de bladeren varieert tussen rond, hartvormig en meer ovaal.

Het leuke aan de Philodendron is dat er nooit één soort blad aan de plant zit. De jonge en de oude bladeren zijn qua uiterlijk vaak zeer verschillend. Dat zie je goed bij bijvoorbeeld de Philodendron Xanadu. Het jonge blad is veel dunner en minder diep ingesneden dan het oude blad.

Er is een periode dat de Philodendron stopt met de jonge bladeren en juist de volwassen bladeren gaat aanmaken. Deze periode is vaak geen momentopname maar een proces en wordt een metamorfose genoemd. Na de metamorfose zijn de bladeren groter en zien er vaak ook anders uit. Het is regelmatig gebeurd dat nieuw ontdekte Philodendrons als twee soorten werden geregistreerd terwijl het eigenlijk een jonge en een oude versie waren.

Wat zorgt er dan voor dat de plant de metamorfose in gaat? Dit verschilt per soort. Een hemi-epifyt bijvoorbeeld begint het leven op een boom en onttrekt voedingsstoffen aan lucht en regenwater. De plant stuurt luchtwortels naar beneden. Zodra deze de grond raken kunnen er voedingsstoffen aan de grond worden onttrokken. Doordat er nu veel meer voeding beschikbaar is kan de Philodendron veel grotere bladeren aanmaken.

De bloem

Een Philodendron als kamerplant zal niet snel tot bloei komen. Natuurlijk zorg je goed voor de plant, maar de omstandigheden zijn hier nu eenmaal niet zo goed als de natuurlijke omstandigheden. In de natuur produceert een Philodendron bloemen als de plant volwassen is. Aan de bloei zie je goed dat de plant binnen de Araceae familie valt. De bloemen zijn op dezelfde manier opgebouwd. Ze hebben een schutblad met daarin een kolf. Hieronder op de foto zie je dat goed.

Het fruit

De kruisbestuiving vindt in de natuur plaats door kevers. Daarna ontwikkeld zich het fruit. Dit kan enkele weken tot soms wel een jaar duren, afhankelijk van de soort. Het fruit is botanisch gezien een bes. De definitie van een bes is een vlezige vrucht zonder pit. De vrucht is goed te vergelijken met een banaan. Deze bessen zijn meestal gebroken wit van kleur.

Net zoals de bladeren bevatten ook de vruchten calciumoxalaat kristallen, wat betekent dat ze giftig kunnen zijn bij inname voor sommige diersoorten. In de natuur worden de bessen gegeten door onder andere vleermuizen en apen.

Philodendron soorten

De eerste ontdekking van deze plant vond plaats in 1644. Sindsdien zijn er honderden soorten ontdekt. Het leuke aan deze planten is dat, ondanks dat ze tropisch zijn, ze prima overleven in onze woonkamers. Een groot aantal lagere taxa vind je dan ook terug in onze tuincentra. Hieronder vind je een selectie van de meest populaire soorten.

Philodendron scandens

De Scandens is in ons land waarschijnlijk de meest voorkomende Philodendron soort. Tegelijkertijd is het een beetje een uitzondering op de regel. De bladeren zijn namelijk vrij klein in vergelijking met andere soorten. Scandens betekent klimmer en deze soort is dan ook een klimplant. Wij laten hem vaak groeien als hangplant. Meer lezen over de Philodendron Scandens?

Philodendron Xanadu

Wil je een grote en indrukwekkende soort? Ga dan voor de Philodendron Xanadu. Deze soort gaat een duidelijke metamorfose door en maakt als volwassen plant veel grotere bladeren aan dan als jonge plant. Ook is deze soort zeer sterk en daarmee geschikt voor bijvoorbeeld kantoren.

Philodendron Pink Princess

Deze variatie is zeldzaam en momenteel zeer gewild. De Philodendron Pink Princess heeft roze bladdelen en is daarmee een unieke variatie. Let wel op, er zijn neppe varianten op de markt waar het roze kunstmatig in het blad wordt geïnjecteerd. Enkele weken na aankoop zal dan de kleur weer verdwijnen.

Philodendron Bipinnatifidum

Deze wordt ook wel de Philodendron Selloum genoemd en kan zeer groot worden. Tegelijkertijd is het ook een makkelijke plant. Je haalt hiermee echt een stukje tropisch regenwoud in huis!

Philodendron White Measure

Dit is ook weer zo’n unieke variatie. De Philodendron White Measure heet officieel trouwens Philodendron Birkin. De bladeren hebben prachtige witte patronen. Mooi natuurlijk, maar dit zorgt er ook voor dat deze soms wat lastig is om voor te zorgen. Wil je de kleuren mooi houden, dan moet je voldoen aan de juiste vereisten op gebied van licht en voeding.

Philodendron Cordatum

Deze soort heeft hartvormige bladeren, net zoals de Scandens. Hij wordt lang niet zo vaak aangeboden als kamerplant als de andere soorten. In de natuur groeit de Philodendron Cordatum als epifyt langs de oostkust van Brazilië.

Philodendron Imperial Green

Deze stijlvolle variant heeft mooie, rechtopstaande bladeren die diepgroen zijn van kleur. Het is ook een soort die minder moeilijk is op gebied van de verzorging.

Philodendron Imperial Red

Dit is het broertje (of zusje) van de soort hierboven. De bladeren hebben dezelfde vorm en groeiwijze, maar een hebben een rode gloed over zich heen. Deze glimmende bladeren geven de plant een luxe en tropische uitstraling. Het is wonderbaarlijk dat deze tropische plant prima groeit in onze woonkamers.

Philodendron Hastatum

Deze wordt ook wel Philodendron Silver Sword genoemd. Als je naar de bladeren kijkt snap je wel waarom. Deze zijn langwerpig en zilvergrijs van kleur. Deze soort houdt van veel licht en kun je het beste een beetje ondersteunen in de groei, bijvoorbeeld met een mosstok.

Philodendron Squamiferum

De Philodendron Squamiferum komt niet zo vaak voor als andere soorten, maar is zeker niet minder uniek. De bladeren zijn gelobd en groeien op rode stelen. Deze roden stelen zijn bedekt met een soort kleine tentakeltjes. Een unieke toevoeging aan jouw plantencollectie!

Philodendron Red Emerald

Een synoniem voor de Red Emerald is ook wel Philodendron Erubescens. De bladeren zijn diep donkergroen en hebben een beetje de vorm van een triangel. Deze prachtige bladeren groeien op donkerrode stelen.

Philodendron Pedatum

De Philodendron Pedatum heeft een zeer puntig blad en is diep gelobd. Zo diep dat de bladeren soms lijken op een veer. Deze plant is in de natuur een klimmer dus kun je het beste ondersteunen met een klimrekje of een mosstok. Een synoniem voor deze variant is Philodendron Laciniatum.

Philodendron Gloriosum

Deze soort is op dit moment zeer gewild en is dan ook moeilijk te verkrijgen. De Philodendron Gloriosum heeft fluweelachtige bladeren die tot wel een meter lang kunnen groeien. Of ze deze afmetingen ook als kamerplant halen is te betwijfelen, maar het blijf teen prachtige plant.

Philodendron Lemon Lime

Deze variant heeft lichtgekleurde bladeren die de vorm van een hartje aannemen. Om de kleur mooi te houden kun je deze soort liever niet in de directe zon plaatsen, maar een meer schaduwrijke plek geven. Lees alles over deze Philodendron Lemon Lime.

Philodendron Prince of Orange

Deze soort dankt de naam natuurlijk aan de kleur van de bladeren. De jonge bladeren zijn eerst geel en transformeren later tot een meer koper of oranje kleur. Verder lezen over de Philodendron Price of Orange.

Philodendron Billietiae

Wist je dat deze soort pas in 1995 is ontdekt? Sindsdien is hij al in veel woonkamers te vinden. De pijlvormige, verticale bladeren geven deze plant een stijlvolle look. Verder lezen over de Philodendron Billietiae.

Philodendron Melanochrysum

Ook deze soort is momenteel zeer zeldzaam en moeilijk te verkrijgen. De Philodendron Melanochrysum heeft langwerpige bladeren die uitkomen in een punt. Als de zon op de bladeren valt lijkt het alsof ze van kleur veranderen.

Philodendron verzorging

Behoefte aan licht

De hoeveelheid licht is één van de belangrijkste elementen in het onderhoud van jouw kamerplant. Besteed dan ook aandacht aan het kiezen van de juiste standplaats. Met het kiezen van de standplaats kun je het beste uitgaan van de plekken waar ze in de natuurlijke omgeving groeien. In het tropisch regenwoud groeit de Philodendron onder het bladerdak van hoge bomen. Deze blokkeren het grootste gedeelte van de dag de zon. Enkel in de ochtend zien deze planten de zon.

Zet jouw plant dus een paar meter bij het raam vandaan voor de optimale hoeveelheid licht. Let er op dat het geen schaduwplanten zijn. Geen direct zonlicht betekent niet dat de planten geen licht nodig hebben. Er is veel licht nodig voor goede groei en mooie bladkleuren, maar direct zonlicht kan de bladeren doen verschroeien.

Tot slot is het goed te vermelden dat er soorten zijn die klimmen. Ook al koop je ze vaak klein, na verloop van tijd moeten ze worden ondersteund met een mosstok of een rekje. Houd hier rekening mee met het kiezen van de standplaats.

Temperatuur

Ook al komen deze planten uit tropische, warme gebieden, ze zijn zeer tolerant voor lagere temperaturen. De normale kamertemperatuur is prima, maar zorg dat deze niet onder de 15 graden komt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als er een raam openstaat in de winter of als de plant op de tocht staat van een airconditioning.

Een tweede punt om op te letten bij de temperatuur is de warmte van een radiator. Hier houd je de plant liever bij vandaan. Ook omdat deze lucht zeer droog is en daarmee niet gewenst voor de plant.

Philodendron water geven

Deze planten houden van een licht vochtige grond. Let erop dat licht vochtig iets anders is dan drassig. Een drassige grond zorgt voor wortelrot en kan er uiteindelijk voor zorgen dat de plant doodgaat. Geef liever iets te weinig dan iets te veel.

Hoe vaak en hoe veel water je geeft is afhankelijk van een aantal factoren. Een groter plant verbruikt natuurlijk meer water dan een kleine plant. Ook wordt er meer water verbruikt in de zomer dan in de winter. Als je jouw Philodendron nieuw in huis hebt moet je gaan uittesten wat de beste frequentie is.

Steek je vinger in de aarde. Als de bovenste twee centimeter aarde droog is kun je een beetje water geven. Als de aarde nog nat is moet je wachten.

Luchtvochtigheid

Om jouw plant echt goed te laten groeien moet je zorgen voor een hoge luchtvochtigheid. Hiermee boots je de omstandigheden in de natuurlijke groeiomgeving na. Een hoge luchtvochtigheid is vooral belangrijk voor de soorten met luchtwortels.

Gelukkig is dit simpel te doen. Gebruik hiervoor een plantenspuit en zet deze op nevelstand. Benevel de bladeren totdat ze helemaal nat zijn. Als je dit dagelijks doet zie je de plant hier van opknappen! Het kan zijn dat je witte vlekken op de bladeren ziet. Dit is kalk wat in kraanwater zit en achterblijft op de bladeren nadat ze zijn opgedroogd. Dit is geen probleem en veeg je er zo weer vanaf. Liever geen kalk? Gebruik dan regenwater om te benevelen.

Potgrond

Gezien deze planten niet graag in drassige grond staan kun je het beste geen normale potgrond gebruiken. Normale potgrond voor kamerplanten is vrij dicht en zwaar van structuur. Dit wordt erger naarmate je vaker water hebt gegeven. Vergeet niet dat de Philodendron in de natuur vaak niet eens met wortels in de grond staat, maar deze aan een boom vasthecht. Ze hebben dus veel zuurstof nodig. Kies dus het liefste een luchtige potgrond, bijvoorbeeld eentje speciaal voor palmen. Hierin krijgen de wortels de zuurstof die ze nodig hebben.

Pot en verpotten

Het maakt niet uit in wat voor pot je deze plant zet. Het enige waar je rekening mee moet houden is dat er een gat onderin zit. Hierdoor blijft water niet in de aarde staan, maar kan het weglopen. Je kunt dit afwateringsproces verder verbeteren door het toevoegen van hydrokorrels onderin de pot.

Verpot jouw Philodendron als je ziet dat de wortels uit het drainage gat groeien. Meestal is dit om het jaar of om de twee jaar.

Voeding

Je hebt het waarschijnlijk wel gemerkt: jouw Philodendron is een snelle groeier. Deze plant heeft dan ook regelmatig extra plantenvoeding nodig om deze groei te kunnen voortzetten. Het is belangrijk dat je voeding toedient naar behoefte.

Je ziet de plant in de lente en zomer sneller groeien dan in de herfst en winter. In de lente en zomer geef je dan ook vaker voeding, om de twee weken. Zodra je ziet dat de groei begint af te nemen kun je dit aanpassen naar maandelijks.

Vloeibare plantenvoeding is altijd zeer geconcentreerd. Lees goed op de verpakking hoe ver je deze moet verdunnen. Je geeft namelijk al snel teveel en dit kan schade aan de plant veroorzaken.

Snoeien

Er zijn grofweg twee soorten Philodendrons: klimmen en staand. Hoe je moet snoeien hangt af van de groeiwijze.

• Klimmende soort: top jaarlijks de uitlopers met een paar bladknopen terug. Hiermee stimuleer je de plant om voller terug te groeien. Als je de plant in zijn geheel te groot vind kun je deze naar wens inkorten. Doe dit in de lente, dan heeft jouw plant nog het gehele groeiseizoen om van de snoeibeurt te herstellen.
• Staande soort: snoei enkel de afgestorven bladeren weg. Zo houd je de plant mooi en gezond. Knip ze zo dicht mogelijk bij de basis van plant af.

Veel gestelde vragen en problemen

Wat is het verschil tussen Philodendron en Photos?

Philodendrons worden in de praktijk vaak door elkaar gehaald met Photos planten (Epipremnum). Dit is niet zo verwonderlijk omdat de bladeren van deze twee planten qua vorm vergelijkbaar zijn (voor de meest voorkomende soorten). Ze vallen uiteindelijk in dezelfde plantenfamilie, maar het zijn echt twee verschillende groepen. Je ziet het verschil vooral aan de manier waarop er nieuwe bladeren ontstaan. Nieuw blad van een Philodendron komt uit een soort bladschede groeien, bij Photos niet. Ook is de verzorging anders. Photos houdt over het algemeen van helderder licht en warmere temperaturen.

Is Philodendron een luchtzuiverende plant?

Jazeker, deze planten zijn zeer luchtzuiverend. En dat is een voordeel omdat ze zulke grote bladeren hebben. Er zijn kamerplanten die net zo sterk lucht zuiveren, maar hele kleine blaadjes hebben, zoals de Graslelie of de Peperomia. In het geval van de Philodendron werkt deze eigenschap dus een stuk beter.

Kunnen deze planten buiten staan?

Een Philodendron in de tuin? In principe zijn het kamerplanten, maar in de zomer kunnen ze naar buiten. Als de temperatuur hoog genoeg is, zo boven de 20 graden, kunnen ze op een schaduwrijke plek in de tuin staan. Het beste is om ze ook uit de wind te houden. Let erop dat het eigenlijk geen buitenplanten zijn (voor ons klimaat dan), dus haal ze weer naar binnen zodra het kouder wordt. Andere kamerplanten zoals de Bananenplant of de Strelitzia zouden beter geschikt zijn (ook al moeten ze in de winter nog steeds naar binnen).

Is deze plant giftig voor mensen?

Deze planten giftig bij inname. Philodendrons bevatten calciumoxalaat kristallen. Doe hoeveelheid varieert per soort, maar dit kan oplopen tot 0,7%. De inname van deze stof staat algemeen bekend als ongezond, maar het risico op serieuze schade bij mensen is klein. Je moet grote hoeveelheden calciumoxalaat kristallen binnenkrijgen om de symptomen te merken. Deze symptomen zijn onder andere een branderig gevoel in de mond en een gezwollen tong.

Is deze plant giftig voor dieren?

Van de Philodendron is bekend dat deze door sommige apensoorten wordt gegeten. Niet alle dieren kunnen dit. Zo is deze plant giftig voor katten. De calciumoxalaat kristallen in de bladeren kunnen nierfalen veroorzaken. Zie je jouw kat eten van deze plant? Schakel dan direct een dierenarts in. Je kunt ook kiezen voor niet giftige kamerplanten, bijvoorbeeld de Pannenkoekenplant, of een hangplant, zoals de Tradescantia.

Waarom krijgt de plant gele bladeren?

Zie je een geel blad aan de plant? Dat is niet meteen reden tot paniek. Als je echter voor langere periode meerdere gele bladeren ziet is er wel iets aan de hand. Dit heeft vaak te maken met een overschot aan water. De plant verwelkt doordat de wortels rotten in de drassige grond. Op deze pagina lees je de manieren om dit te voorkomen.

Geef je op de juiste manier water maar blijven er gele blaadjes ontstaan? Dat duidt op een tekort aan voeding in de aarde. Geef wat vloeibare plantenvoeding en het probleem zou verholpen moeten zijn.

Bruine bladeren aan mijn Philodendron

Om de oorzaak vast te stellen is belangrijk te checken: worden de bladeren bruin vanuit de binnenkant of buitenkant?

• De bladeren worden bruin vanuit de binnenkant: dit is een teken van de teveel water. Lees op deze pagina de juiste manier van water geven.
• De bladeren worden bruin vanaf de buitenkant: dit is een teken van een te lage luchtvochtigheid. Benevel de bladeren dagelijks met een plantenspuit en zet de plant niet naast een kachel.

De plant laat bladeren vallen

Deze planten zijn over het algemeen vrij sterk en tolerant voor minder gunstige omstandigheden. Als de planten alsnog bladeren laten vallen is dit dan ook een indicatie dat er meerdere dingen mis zijn. Meestal is het een combinatie van een te lage temperatuur, een te lage luchtvochtigheid en te droge potgrond. Lees op deze pagina de juiste manier van onderhoud van jouw plant. Je zult zien dat je de plant weer helemaal kunt opknappen!

Samenvatting

Botanische naam	Philodendron
Afkomstig uit	Zuid-Amerika
Aantal soorten	Honderden
Lichtbehoefte	Veel indirecht licht
Waterbehoefte	Normaal
Giftig	Ja